1593-1606 OSMANLI-AVUSTURYA SAVAŞI
Tarih: 1593-1606
Bölge: Macaristan
Sonuç: Zitvatorok Antlaşması yapıldı. Sınırlar değişmedi.
Taraflar: Osmanlı İmparatorluğu, Kırım Hanlığı, Nogay Orda ile Avusturya, Kutsal Roma, Macaristan, Hırvatlar, Erdel Beyliği, Eflak Prensliği, Boğdan Prensliği, Kazaklar, İspanya, Papalık Devleti, Bohemya, Venedik, Toskana, St. Stephanus şövalyeleri, Mantua, Ferrara, Bulgarlar, Ragusa Cumhuriyeti, Savoya Dükalığı, Saksonya
Osmanlı Kumandanları: Osmanlı padişahları, III. Murat, III. Mehmet, I. Ahmet
Avusturya ve Balkan Kumandanların: Kutsal Roma İmparatoru, II. Rudolf; Eflak ve Boğdan beyi, Mihai Viteazul
<Haçova Savaşı>
1593-1606 Osmanlı-Avusturya Savaşı, Osmanlı Devleti'nın Macaristan Seferi'ne çıkması sonucu çıkan Avusturya ve diğer Balkan ülkeleriyle yaptığı bir savaşlar dizisidir. 1606 yılında yapılan Zitvatorok Antlaşmasıyla son bulmuştur.
Savaşın Nedenleri
Osmanlı Devleti'nin, İran'a karşı olan zaferinden sonra batıda bazı gelişmeler oldu. Avusturya, yıllık vergisini geciktiriyor, sınırlarda olaylar çıkarıyordu. Bu nedenle, Bosna beylerbeyi Telli Hasan Paşa, Avusturya'ya sefer düzenledi. 1000 esir, 12 top ve birçok ganimet alıp geri döndü. Ama bu Avusturya ilişkilerini daha da kötüye itti. Böylece Avusturya saldırılara başladı. Bunun üzerine, Divanda savaşa karar verildi. Ancak neredeyse tüm Avrupa ülkeleri, Avusturya'yı destekliyordu.
III.Murat dönemi
III. Murat döneminde Osmanlılar bazı savaşlardan kazançlı çıkarken bazılarını kaybettiler. Ancak bu savaşlarda genelde iki taraf ta pek bir çıkar edemedi. 16 Ocak1595 tarihinde III. Murat öldü. 11 gün sonra da yerine oğlu III. Mehmet tahta çıktı.
III. Mehmet dönemi
III. Mehmet döneminde genelde Osmanlı Devleti büyük zaferler kazanmıştır. Ancak tahta geçtiği ilk günlerde Eflak, Boğdan ve Erdel beyleri isyan etmişti. Bunun için veziriazam Koca Sinan Paşa azledildi ve yerine Serdar Ferhat Paşa getirildi. Ferhat Paşa bu isyanları bastırmak için askerleriyle Edirne'de silahları bekledi. Öte yandan azledildiğini henüz öğrenemeyen Sinan Paşa Alman saldırılarını püskürtmek için elinden geleni yapmaktaydı. Ancak Erdel beyi Avusturya'dan aldığı yardımlar ile 70.000 kişilik kuvvet toplamıştı. İsyan eden voyvodayı bastırmak için giden Osmanlı Ordusu ağır bir yenilgi aldı. Voyvoda tüm Osmanlı esirlerini öldürdü.
Eğri kuşatması
Sadrazam Damat İbrahim Paşa göreve yeni gelmişti. Ancak Avusturyalılar Estergon Kalesini almış ve Hatvan Kalesini de kuşatıyorlardı. Bu sırada III. Mehmet, ordusuyla daha henüz Segedinde idi. Hatvan kalesine gönderilen yardım ekipleri yetişemedi. Bu yüzden Haçova muhafızları vire ile teslim oldu. Ancak Avusturya ordusu buna uymadı ve kaledeki tüm muhafızları, halkı katletti. Bu nedenle Osmanlı Ordusunda bir intikam duygusu başladı. 21 Eylül günü Osmanlı Ordusu bu kalenin önüne geldi. Sultan III. Mehmet kale kumandanına elçi yolladı ve teslim olmalarını istedi. Ancak bu kabul edilmedi.
İntikam duygusuyla savaşan Osmanlı ordusunun önünde komutanlar ve paşalar da savaşınca maneviyatı arttı. Kalede gedikler açılıyordu. Ancak gediklere askerler giremiyordu. Çünkü kale muhafızları kaleyi çok iyi savunuyordu. Sonunda kalede büyük bir gedik açıldı. Osmanlı ordusu içeriye girdi. Kale muhafızları artık dayanamadı ve teslim oldular (12 Ekim1596) Ancak Osmanlı ordusu daha henüz Hatvan katliamını unutmamıştı. Bu nedenle Eğri Kalesindekiler de aynı akıbete uğradılar. Bu fetihten sonra Hatvan Kalesi de geri alındı. Böylece III. Mehmet'in itibarı daha da arttı.
Haçova Muharebesi
Eğri Kalesi kuşatması daha devam ederken, büyük bir Avusturya Ordusu, yardım için birleşmişti. Bu orduda Leh, Erdel, Alman, Çek, Macar ve İtalyan askerleri vardı. Böylece asker sayısı 300 bin oldu. Osmanlı Ordusu ise 140 bin askerden ibaretti. Bu orduyu durdurmak için Cafer Paşa görevlendirildi. Ordunun çok kuvvetli olduğunu gören Cafer Paşa saldırmadı. Böylece ordugah savunmasız kaldı.
Ertesi gün 300 bin kişilik ordu birdenbire ordugaha daldı. Osmanlı padişahı III. Mehmet ne olduğunu anlamamıştı. Ancak muhafızlar ve diğer kişiler paniğe kapılmadı. Sonunda seyisler, aşçılar, hademeler, paşalar ve bir avuç muhafızlar düşmana karşı savunmaya geçti. Büyük bir cesaretle savaşan Osmanlılar sonunda inanılmayacak bir zafer kazandı ve Avusturya ordusu dağıldı.
Bu zafer ile 50.000 Avusturya askeri ölmüş ve 20.000'i ise bataklıklarda boğulmuştur. Ayrıca 95 tane büyük Avusturya topu Osmanlı Devletinin eline geçti. Avusturya ordusu hiç beklemediği bir yenilgi almıştı. Bu zafer ile Viyana'yı savunan hiçbir kuvvet kalmamıştı. Osmanlılar Viyana'yı kolayca alabilirlerdi. Ancak bu fırsatı kullanmamayı tercih ettiler.
Kanije Savunması
1600 yılında Avusturya'ya karşı ilerleyen Osmanlı ordusu Kanije kalesini ele geçirdi. Kalenin komutanlığına Tiryaki Hasan Paşa getirildi. Kalede 7.000 civarında bir kuvvet, cephane ve erzak bırakan Osmanlı ordusu geri çekildi. Bunu fırsat bilen Avusturyalılar 9 Eylül1601'de Kanije kalesi önlerine geldiler.
Avusturya ordusu 150.000 kişi ve 47 büyük topa sahip idi. Orduda Avusturyalıların yanı sıra İtalya, İspanya, Malta ve Papalık askerleri vardı. Osmanlı Ordusu ise 7.000 yeniçeri ve küçük çaplı 100 civarında topu vardı. Hasan Paşa ilk başlarda sadece tüfek atışı yapttırdı. Haçlı Ordusunun komutanı Arşidük III. Ferdinand Osmanlı ordusunun topu olmadığını düşünüp saldırıya geçti. Bu tuzağa düşen Haçlı Ordusu Osmanlı ordusunun aniden bütün toplarının ateşleyince Haçlı ordusu ağır kayıp verdi. Bir gece Hasan Paşa ve kurmayları dahil Osmanlı kuvvetleri Haçlılara gece baskını düzenledi. Arşidük Ferdinand az sayıdaki adamı ile kaçtı. Tiryaki Hasan Paşa'ya bu zaferi kazanınca beylerbeyi ünvanı verildi.
Zitvatorok Antlaşması
Osmanlı Devleti ve Avusturya Arşidüklüğü 15 yıl süren uzun bir savaştan sonra yorgun düşmüşlerdi. Osmanlı padişahı I. Ahmet ve Avusturya adına Arşidük Matthias arasında 11 Kasım1606 tarihinde imzalanan Zitvatorok Antlaşması'yla barış sağlandı.
Antlaşmaya göre Eğri, Estergon, Kanije kaleleri Osmanlılarda , Rop ve Koman kaleleri Avusturyalılarda kalacaktı. Avusturya bir kereye mahsus olmak üzere 200.000 altın savaş tazminatı ödeyecekti. Osmanlı padişahı Avusturya İmparatorunaRoma İmparatoru yani Sezar unvanıyla hitap edecek, her üç yılda bir karşılıklı armağanlar gönderilecekti. Avusturya'nın Macaristan için ödemekte olduğu yıllık 30.000 altın vergi kaldırılacaktı.
